Prema zvaničnim podacima manastir je osnovan tokom XIV veka za vreme cara Jovana Šišmana (bug. Ivan Šišman). O tome govori i sačuvani tipik (manastirski ustav) iz 1390., koji danas može bidi viđen u Crkveno-istorijskom muzeju u Sofiji. Ovaj rani dokument tera mnoge od istraživača da pretpostave da je samostan postojao još od početka Drugog bugarskog carstva (početak XII veka). U periodu Otomanske vladavine manastir je više puta bio pljačkan i paljen. Tokom SVII veka obnovio ga je poznati književnik i ikonopisac sv. Pimen Zografski. Podaci o tome mogu se naći i u žitiju sveca, kao i u Pajisijevoj “Istoriji slavjano-bugarskoj”. Tokom perioda preporoda, manasti je središte hrišćanstva i bugarske književnosti. Progonjen klanjem Ali paše, Sofronije Vračanski se sklanja u “Uspenje Bogorodičino” tokom 1798.-1799. U periodu nacionalnooslobodilačkih borbi 1872.-1876. manastir su više puta posećivali članovi Vračanskog revolucionarnog komiteta i BCRK-a. U blizini Čerpiškog manastira nalazi se i lokalitet Rašov dol, gde se odigrala poslednja bitka čete Boteva.
Nakon Oslobođenja manastir je više puta posetio i Ivan Vazov, koji ga spominje u jednoj od priča “Jedna Bugarka” (bug. “Една българка”). Tokom 1897. nakon svoje posete manasturu, Aleko Kostantinov u svom putopisu “U bugarskoj Švajcarskoj” piše:
“Ah, stvarno je divan; bože, koliko je divan taj pusti Čerpiški manastir! Obline Iskra koji huči, pritisnut s jedne strane zelenim i procvetalim šumovitim brdima, prepunih slavuja; s druge strane pritisnut nakrivljenim raznobojnim giganskim stenama različitih oblika, išaranih pećinama, u kojima se gnjezde manastirska stada (…)”
U okolini mesta otkriveni su stari hrišćanski hramovi, a u poslednje vreme je obnovljen i restauriran veći deo manastira. Jak utisak ostavlja i slikoviti dodatni objekti svetog samostana, od kojih je većina izgrađena oko 1836. godine, i koje je sagradio iguman Josif. Među njima je i crlva “Sv. Georgi”, koja je sačuvala svoju rpvobitnu arhitektruru iz XVII veka.
Hram predstavlja jednobrodnu apsidnu građevinu sa širokim predvorjem, otkrivenom galerijom i kupola oštrog vrha. Među atrakcijama unutrašnjih ukrasa je i bogato izrezbaren ikonostas i plaštenica iz 1844. Čerpiški manastir proglašen je pametnikom kulture nacionalnog značaja. Od 1950. Do 1990. Sofijska bogoslovija premeštena je u Čerpiš, veomablizu manastira.
Kako stići?
Manastir “Uspenje Bogorodičini” nalazi se među veličanstvenim stenama Iskarskog klanca, na sevrnim obroncima Stare planine. Manastir se nalazi 25 km južno od Vrace, na 10 km severozapadno od Mezdre u blizini sela Ljutibrod. Ako živite u Sofiji i imate kola, možete krenuti putem E79 u pravcu Mezdre i zatim da razgledate prelepu Iskarski klanac. Ako više volite da putujete vozom, ponovo krenite u prevcu Mezdre, siđite na maloj stanici Čerepiš. U slučaju da ste je propustili, stanica Ljutibrod takođe vam može biti od pomoći. Podsećamo vas da ste krenuli u posetu manastiru i da treba da ste prikladno odeveni. Posle renoviranja tokom 2006. godine, Čerepiškija manastir već nudi i smeštaj i hranu.
Telefon za kontakt i rezervacije: +359 899 037 020